Жаңалықтар

Неге балалар қатыгездікке бейім болады?

01.11.2024

1 мин

0

198

Сурет: rebenok-clinik.ru

Неге балалар қатыгездікке бейім болады? Психолог түсіндіріп берді, - деп хабарлайды Dauletten.kz.

Балада қатыгездікке бейімділікті қалай анықтауға болады? Бұл туралы балалар психологы Данияр Әренов айтып берді.

"Баланың қатыгездік танытатынын көрсететін қандай белгілер болуы мүмкін?" деген сұрақ қойылды.

- Мұнда мұндай мінез-құлық қай ортада байқалып отырғанын қарау керек. Егер ол отбасында болса – бұл бір жағдай, ал мектепте немесе аулада болса – басқа жағдай. Топтық динамика деген ұғым бар. Мысалы, отбасында біреуге ауыр болғанда бала күліп, "Тағы қос" десе немесе біреу жарақаттанып қалса, "Тіпті көбірек болғанда ғой" десе, яғни бала біреуге қиын кезде эмпатия танытпаса, бұл ойлануға себеп болуы мүмкін, - деді Данияр Әренов.

Оның пікірінше, әр бала "таза парақ" болып дүниеге келеді – оның санасына не жазылса, соны іс жүзінде қолданады. Сондықтан, көбінесе балалар өздеріне эмпатия танытылғанда оны жақсы сезінеді.

- Қатыгездік өзіне қатыгездік көрсетілгендерде жиналады. Кейде бала жақсы болып көрінеді, бірақ топтық ортаға, мысалы, мектеп немесе аулаға түскенде, кенет басқа әлеуметтік рөлді қабылдайды, онда оның мотивтері басқаша болады. Яғни ата-анасынан жақсы тәрбие алған, бірақ ауладағы топқа қосылғанда, ол жердегі балама жоқ. Аулаға шыққанымда, сол балалардың құрбаны болуым мүмкін. Солардың құрбаны болмас үшін мен де олар сияқты боламын. "Мен сендер сияқты істеймін, тек маған тимеңдер". Сөйтіп, үйде періштедей, бәрі жақсы болып көрінгенімен, аулаға шыққанда барлығы оған шағымданады, - деп түсіндірді Әренов.

Психологтың айтуынша, мектептерде де осындай жағдайлар болады. Сондықтан баланың отбасындағы мінез-құлқын бақылау, ал отбасыдан тыс жерде кері байланысқа құлақ асу маңызды. Егер ата-аналар немесе мектеп тарапынан қандай да бір шағымдар болса, әрі қарай талдау жасау қажет.

- Жануарларға қатігездік көрсететін бала туралы айтсақ, ең бастысы - оның психикасы нормада ма, әлде күрделі бұзылулар бар ма, соны ажырата білу. Егер анық, адамгершілікке жат қатыгездік байқалса, онда, бәлкім, қандай да бір дисфункция, тереңірек жатқан бұзылу бар болуы мүмкін. Сондықтан ата-аналар баланың адамгершілікке жат қатыгездік танытқанын байқаса, психологпен жұмыс жасауға, кеңес алуға кірісетін жақсы белгі, - деп қосты маман.

Психолог баланы психиатрға апару қажет пе екенін анықтап бере алады. Егер маман кеңес берсе, психиатрға барып, оның қорытындысын тыңдау керек. Бала агрессия арқылы жиналып қалған энергияны шығарып жатқан болуы мүмкін, өйткені ол оның таныс тәсілі болуы ықтимал.

- Жүйке жүйесі өзіне таныс әдісті қолданады. Яғни ересектер тарапынан физикалық зорлық көрген балалардың өз ішінде балама жоқ. Олар күшті әлсізді ренжітетінін біледі, ішкі күйзеліс пайда болады: "Мен өзімнен әлсіз адамды іздеймін және онымен маған істегенді қайталай аламын", - деп мәлімдеді Данияр Әренов.